آب انبار شش بادگیری یزد

آب انبار شش بادگیری در محله ای به همین نام در شهر یزد واقع شده است. انبار شش بادگیر یزد به دلیل دارا بودن شش بادگیر به این نام معروف شده و تنها آب انبار شش بادگیر جهان است. گفتنی است که در استان یزد بیشتر آب انبارها دارای سه یا چهار بادگیر می باشند ولی در برخی مناطق، آب انبارهای تک بادگیری، دو بادگیری، شش بادگیری و هفت بادگیری نیز وجود دارد.
برای شهرهای کویری همچون یزد ارزش آب بیش از هر جای دیگر احساس می شود. در این شهر بیش از ۷۵ آب انبار وجود دارد که یکی از معروف ترین آنها آب انبار شش بادگیر است.

تعریف آب انبار :

آب انبارها از جمله تأسیسات وابسته به قنات هستند که برای ذخیره سازی آب در زمستان و استفاده در تابستان کاربرد داشته اند.
آب انبارها معمولا در مرکز محله های شهر واقع و از چهار عنصر اصلی تشکیل شده اند :
خزینه : به شکل استوانه که در دل زمین ایجاد شده و و محل ذخیره آب می باشد.
گنبد : پوشش به شکل نیمکره بر روی خزینه به منظور حفاظت آب از آلودگیهای محیطی جهت خنک نگه داشتن آن
پاشیر: راهرو پلکانی جهت برداشتن آب از خزینه
بادگیر: وسیله ای برای هدایت جریان هوا به درون آب انبار

معماری آب انبار شش بادگیر یزد :

این آب انبار دارای شش بادگیر می باشد و ۱۸۰ سال پیش در دوره قاجاریه ساخته شده است. از ویژگیهای مهم این اثر تاریخی دو دهانه بودن این آب انبار است. این آب انبار دارای تزئینات مقرنس کاری بوده و دارای ۵۵ پله ورودی در قسمت جنوبی است.
از مشخصات این بنا ، دو ورودی در شمال و جنوب، شش بادگیر و مخزن بزرگی به حجم دوهزار متر مکعب است. این آب انبار پنجاه و پنج پله دارد. ورودی آب انبار در قسمت جنوبی است و بین پله های بیست و پنج و بیست و شش آن، از بالا یک هشتی با سنگ فرش آجری قرار دارد و طاق آب انبار بعداز هشتی شروع می شود. شیر آن نیز در قسمت ورودی شمالی است. ورودی شمالی نسبت به مخزن شیر، قرینه ورودی جنوبی است. آب انبار دارای گنبد تخم مرغی شکل است.
این آب انبار بزرگ و پرحجم دو عدد شیر یا راه دسترسی به شیر آب انبار دارد که یکی برای استفاده مسلمین و دیگری برای استفاده اقلیت مذهبی زرتشتی می باشد.
این آب انبار دارای شش بادگیر است، سه بادگیر آن از ابتدا ساخته شده بود و سه بادگیر دیگر بعدها به آن الحاق شده است، با کمی دقت در شکل بادگیرها تفاوت سه بادگیر قدیمی با دیگر بادگیرهای آن مشهود است. شش بادگیر آب انبار با توجه به شرایط اقلیمی و جهت باد در این منطقه به شکل ۸ وجهی می باشند.
ارتفاع مخزن، ارتفاع بادگیرها، معماری زیبای بادگیرها و مصالح به کار رفته و تزئینات آجر چینی مدخل ورودی آن از ویژگیهای انحصاری آب انبار ۶ بادگیری است که شهرت بسزایی به آن داده است.
ارتفاع مخزن ۱۲٫۶ متر و ارتفاع بادگیرها ۱۰ متر می باشد.
بسیاری از آب انبارهای استان یزد این ظرفیت را دارند که به دلیل خنک بودن فضاهای داخلی آنها با تغییر کاربری بتوانند به عنوان استراحگاه برای گردشگران مبدل شوند.

توضیحات تکمیلی :

شهر یزد همچنین دارای تنها آب انبار هفت بادگیری جهان با دو مخزن است که در روستای عصر آباد قرار دارد.
آب انبارها به دلیل اهمیت در زندگی کویری و نقشی که در ادامه حیات و زیست مردم داشته اند ، به تنهایی می توانند در زمره جذابیت های تاریخی یزد قرار گیرند.
در استان یزد بیش از ۴۰۰ آب انبار وجود دارد که ۱۰۰ مورد آن در شهر یزد دیده شده است که اغلب موقوفه و اصول حاکم بر طراحی آن تقریبا یکی است.