بافت قدیم گرگان

بافت تاریخی شهرگرگان بخشی از بافتهای تاریخی منطقه محسوب می شود که بیش از ۱۶۲ هکتار وسعت دارد.
آن چه اکنون ما بافت تاریخی گرگان می نامیم بازمانده مجموعه ای از شهرقدیم استرآباد و عناصر آن و فضاهای شهری همچون مساجد، آب انبارها، قناتها، معابر و واحدهای مسکونی یک یا چند طبقه است.
بافت مذکور دارای دو بخش اداری و مسکونی بوده که هم اکنون بقایای آن موجود است. در بخش مسکونی بناهایی نظیر کنسولگری روسیه، کاخ موزه گرگان، کاخ آغامحمدخان و… استقرار داشته و بخش مسکونی شامل یازده مرکز محله شامل سرچشمه، نعلبندان، سرپیر، میخچه گران، شازده قاسم، چهارشنبه ای، دوشنبه ای، درب نو، باغ پلنگ، شیرکش و سبزه مشهد می شده است. منازل موجود در بخش مسکونی عمدتاً متعلق به اواخر دوره قاجار و اوایل دوران پهلوی می باشند، نظیر خانه شیرنگی، تقوی، باقری و مفیدیان.
محدوده بافت قدیم گرگان از سمت شمال غرب و شمال به خیابان ۳۰ متری رسالت، از شرق به خیابان گرگان جدید، میدان وحدت و خیابان پاسداران، از جنوب به خیابان فرد جهان و خیابان ملل تا تقاطع خیابان پاسداران و از سمت غرب به خیابان ایرانشهر (طالقانی)، میدان مازندران و خیابان جمهوری منتهی می شود.
دورتا دور شهر، برج و بارو کشیده شده و پنج دروازه شهر عبارت بودند از دروازه شرقی به سمت بسطام و خراسان، دروازه فوجرد یا سبزه مشهد که به طرف گرگان قدیم می رفته است، دروازه جنوبی بنام چهل دختران که بطرف کوهستان می رفته و دروازه مازندران و دروازه دنکوان که در دروازه پنجم رفت و آمدی صورت نمی گرفته است. در سال ۱۳۱۵ خورشیدی تخریب برج و باروی شهر به دستور رضا شاه آغاز شد و تا سال ۱۳۱۷ خورشیدی دیگر اثری از این برج و بارو نماند.
بافت تاریخی گرگان در سال ۱۳۱۰ خورشیدی به شماره ثبت ۴۱ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.