خانه لاریها و بادگیر آن – یزد
خانه لاریها و بادگیر آن مربوط به دوره قاجار است و در خیابان امام خمینی، محله فهادان، مجاورعمارت کلاه فرنگی شهر یزد واقع شده است.
خانه لاریها شامل شش باب خانه با معماری خانه‌های کویری می‌باشد. این خانه در سال ۱۲۸۶ قمری ساخته شده و مالک آن حاج محمد ابراهیم لاری بوده‌است. سابقاً از خانه لاریها بعنوان خانقاه نعمت اللهی استفاده می‌شد. مساحت آن حدود ۱۷۰۰متر وزیر بنای آن معادل ۱۲۰۰متر مربع می باشد.
درها، پنجره‌ها، ارسی‌ها و اتاقهای آئینه کاری و نقاشی شده آن یکی از نمونه‌های زیبا و عالی خانه‌های اعیانی قرن سیزدهم است. این مجموعه همجوار بناهای تاریخی چون مدرسه ضیائیه یا زندان اسکندر، بقعه سید گلسرخ و برج و با روی یزد است که جمعاً شش هزار متر مربع وسعت دارند.
هم اکنون مرکز اسناد و مدارک استان یزد در خانه زیبای لاریهای یزد واقع است. که مجموعه آثاری چون اسناد خانواده‌ها، ادارات و نهادهای دولتی، اسناد تجارتخانه‌ها، اوقاف و امور خیریه، نسخ خطی، عکس و نمودارها می‌باشد. تمامی این اسناد پس از ضدعفونی، مرمت و طبقه‌بندی در اختیار مراجعین و بازدیدکنندگان قرار می‌گیرد.
معماری خانه لاری های یزد :
این خانه تمام ویژگیهای معماری خانۀ ایرانی قرن سیزدهم در منطقه کویری را دارا است، حیاط های بیرونی و اندرونی، اتاقهای سه دری، پنج دری، حوض، پنجره‌های مشبک چوبی با شیشه‌های رنگی و آیینه‌کاری، بادگیر، مطبخ و سرداب. این فضا در گذشته با قنات عبوری از محل در ارتباط بوده است. تمام این ساخته‌ها به زیباترین وجهی در این خانه قرار گرفته است.
لازم به توضیح است که خانه لاریها دارای چهار بخش مجزاست که فقط یک بخش آن به میراث فرهنگی واگذار شده و در سه بخش دیگر، هنوز نوادگان حاج محمد ابراهیم لاری زندگی می کنند.
خانه لاریها در تاریخ ۲۴ بهمن ۱۳۷۵ به شماره ثبت ۱۸۳۷ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و هم اینک نیز اداره کل میراث فرهنگی استان یزد در این بنا مستقر شده است.
توضیحات تکمیلی :
علاقمندان به بازدید نقاط گردشگری شهر یزد میتوانند همزمان از دیگر اماکن تاریخی شهر یزد همچون مدرسه ضیائیه یا زندان اسکندر، بقعه سید گلسرخ و برج و باروی یزد که در مجاورت خانه لاریها می باشد دیدن نمایند.
