دربند تهران
دربند یکی ازمحله‌های قدیمی تهران است. دربند از دهکده‌های قدیمی شمیران و در شمال باغ سعدآباد واقع است. محله دربند از مناطق خنک و گردشگری تهران است. دربند در ارتفاع ۱۷۰۰ متری از سطح دریا قرار گرفته و آغاز یکی از راه‌های اصلی صعود کوهنوردان به البرز مرکزی است. کوره راهی از دربند آغاز می‌شود و به آبشار دوقلو و پناهگاه شیرپلا ختم می‌شود. محله‌های قدیمی دربند عبارت‌اند از مرغ‌محله یا مغ محله، کنارمحله، کلاغ‌پر و سربند.
بر پایه نظرسنجی‌های انجام شده دربند نخستین گزینه شهروندان تهرانی برای پذیرایی از میهمان خارجی و شهرستانی است و پس از آن فشم، لواسان و درکه قرار دارند. رودی به نام رودخانه دربند از میان دهکده دربند می‌گذرد. در سال ۱۹۸۷ سیلی در این رودخانه ایجاد شد که بازار تجریش را نابود کرد.
دره‌های اصلی رودخانهٔ دربند عبارت‌اند از دره اوسون، دره آبشار، دره امامزاده ابراهیم، دره کاک، آب شیردره و دره زون. خیابان دربند از ارتفاع ۱۶۰۰ متری در میدان قدس آغاز و در ارتفاع ۱۸۰۰ متری میدان سربند به پایان میرسد.
دربند در گذر تاریخ :
در زمان قاجار برخی از شاهزاده‌های قاجار از جمله شاهزاده الله‌وردی‌میرزا و ابوالملوک کیومرث‌میرزا در اینجا نشیمن داشتند. روز چهارشنبه رمضان ۱۳۰۳ قمری ناصرالدین‌شاه قاجار در راه پس‌قلعه و آبشار به دربند هم آمد. وقتی که بابی‌ها به ناصرالدین‌شاه تیر زدند یکی از ایشان به نام میرزا حسین‌علی با گروهی به محله مرغ‌محله دربند گریختند. مأموران پس از مدتی آن‌ها را یافته به زندان انداختند.
از آنجا که دربند در قدیم مرکز عده‌ای از سادات دعانویس شده بوده کامران‌میرزا نایب‌السلطنه، پسر سوم ناصرالدین‌شاه نیز سالی یک بار برای دعا گرفتن به دربند می‌رفت. خانهٔ دکتر ملیسپو، مستشار مالی آمریکایی نیز در دربند بود.
در زمین‌های دهکده دربند به فرمان رضاشاه مهمانخانه و چندین ویلا ساختند. چون محله سربند تنگنا بود پل بزرگی بر روی رودخانه آن زدند و تندیس کوهنوردی نیز در میدانگاه سربند نصب شد. پیش از رسیدن به میدان سربند، در سمت چپ رودخانه هتل دیپلمات قرار دارد که تا اواسط دوران محمدرضا پهلوی محل پذیرایی مهمانان خارجی و تنها هتل آبرومند تهران بوده‌است. تندیس کوهنورد که در میدان سربند در محلهٔ دربند برپا است در سال۱۳۴۱ خورشیدی توسط رضا لعل ریاحی، پیکره‌تراش و نقاش ایرانی ساخته و سپس نصب شد.
ایدهٔ ساخت این تندیس در سال ۱۳۳۷ از سوی حسن وجدان‌خوش، از کوهنوردان با سابقه ایرانی پیشنهاد شد. سرهنگ بیات، رئیس مرکز آموزش کوهستانی ارتش، مقدمات ساخت آن را آماده کرد و شهردار وقت تهران، هزینه ساخت مجسمه را پذیرفت. سپس امیر شاه‌قدمی، گروهبان ارتش و مربی کوهنوردی مرکز آموزش کوهستانی و مربی اسکی ایران به عنوان مدل به رضا لعل ریاحی معرفی شد و شهرداری هم مبلغ ۱۰ هزار تومان بابت ساخت مجسمه پرداخت.
سال ۱۳۳۸، یک سال پس از طرح این پیشنهاد مدل گچی آن آماده و در میدان سربند نصب شد، اما بارندگی و یخ‌زدگی زمستان همان سال بود که دست و بخشی از بدن مجسمه را خرد کرد. این قسمت مدت‌ها با پرچم ایران پوشانده شده بود تا این‌که در سال ۱۳۴۱ با پی‌گیری‌های رئیس وقت فدراسیون، رضا لعل ریاحی تندیس سیمانی را آماده کرد که این مجسمه هنوز پا برجا است.
مسیر دسترسی به دربند :
برای دسترسی به دربند ماشین‌های واقع در میدان تجریش را سوار شده و خود را به مجسمه واقع در میدان سربند می‌رسانید. بعد از مجسمه دیواره مارتینال در همین ابتدا به شما خوشامد می‌گوید. مسیر کافه‌ها را در کنار رودخانه پیش می‌گیرید و کم‌کم ارتفاع می‌گیرید. بعد از گذر چند پل زیبای چوبی به ده تاریخی پس قلعه می‌رسید. بعد از گذشتن از ده به پلی فلزی می‌رسید که از اینجا دو مسیر مقابل شماست یک مسیر زیر پل است که بعد از گذر از پل چوبی شما را به منطقه بندیخچال هدایت می‌کند که محل بسیار مناسبی برای علاقه‌مندان به سنگنوردی است که هر هفته بسیاری از سنگنوردان را به سوی خود فرا می‌خواند و مسیر دیگر مسیر مستقیم است که پس از گذر از چند کافه و کمی ارتفاع گرفتن دوباره به یک دوراهی می‌رسید که با تابلو مسیر مشخص شده است.
مسیر سمت چپ شما را به هتل اوسون، دیواره زیبای اوسون، آبشار بلند سوتک و در بالاتر ایستگاه پنج تله کابین و دره‌ی پر آب ارس و همچنین قدیمی‌ترین مسیر صعود به قله توچال یعنی اسپید کمر دعوت می‌کند. ولی مسیر سمت راست که از کنار جنگلی داخل دره می‌گذرد، بعد از گذر از چند کافه کمی ارتفاع می‌گیرد و شما در سمت راست خود می‌توانید منطقه بندیخچال را با آن سنگهای زیبایش و همچنین سنگنوردان مشتاق را در حال سنگنوردی مشاهده کنید و همچنین دیواره بلند بندیخچال که مانند نگینی در انتهای آن می‌درخشد را ببینید.
مسیر را ادامه داده و به کافه رجب در کنار قرارگاه امداد نجات داودی می‌رسید، استراحتی کوتاه کرده، از اینجا به بعد تا پناهگاه شیرپلا باید با دقت بیشتری گام در مسیر بگذارید. مسیر بسیار سرسبز و زیباست.
بعد از گذر از آبشار دوقلو و کمی درگیری با ابزار کار گذاشته شده در مسیر به یکباره با دیدن پناهگاه شیرپلا و آبشار زیبایش خستگی از تنتان بیرون می‌رود. حدوداً از میدان سربند تا شیرپلا ۲ تا ۲٫۵ ساعت زمان لازم است. پناهگاه بسیار مجهز بوده و امکان شب‌مانی نیز فراهم است.
در اینجا کوهنوردان بسیاری را می‌بینید که بعد از استراحت در پناهگاه به سمت جانپناه امیری و قله توچال حرکت می‌کنند. عده‌ای نیز از سمت راست روانه قله کلچال، دره زیبای ارس، ایستگاه پنج تله کابین توچال و چشمه‌های نرگس، که یکی از سرچشمه‌های اصلی رودخانه دربند می‌باشد، میشوند.
