مسجد جامع گرگان
مسجد جامع گرگان از بناهای تاریخی شهر گرگان است و در کنار بازار اصلی نعلبندان این شهر قرار دارد. این مسجد در عصر سلجوقیان ساخته شده و دارای مناره ای کروی است که روی آن کتیبه‌ای به خط کوفی قرار دارد.
حیاط مسجد به شکل چهار ایوانی با وسعت ۱۰۰۰ متر مربع می باشد. بنای مسجد با طرح مربع مستطیل، وسعتی حدود ۱۶۰۰ متر مربع را در بر می گیرد و شامل صحن وسیع مستطیل شکل، ایوانهای شرقی وغربی، شبستان های چهارگوشه بنا، ورودی های شمالی و جنوبی، مناره دوره سلجوقی وکتیبه ها و سنگ نوشته های تاریخی است.
مناره مسجد جامع گرگان :
مناره مسجد جامع گرگان تنها قسمت باقیمانده از معماری سلاجقه است که در کنار ورودی شرقی مسجد به داخل حیاط در بطن ساختمان های دوره های بعد قرار گرفته و تنها بخشی از آن از پوشش شیروانی بیرون آمده است. این مناره مانند سایر مناره های مناطق شمالی ایران به دلیل آب و هوا، کوتاه و سقف آن بزرگتر از حد معمول است. از مشخصه های سبک معماری ،نداشتن اختلاف پهنا بین پایه و قسمت فوقانی و تزئین آنها با آجر بوده است.
طرح آن استوانه ای با تزئینات آجر کاری به صورت هندسی و کتیبه کوفی آجری است که قابل مقایسه با سایر مناره های دوره سلجوقی، همچون مناره مسجد جامع سمنان، مناره مسجد میدان ساوه و مناره چهل دختران اصفهان است.
کتیبه کوفی که قسمت اعظم آن از بین رفته مشتمل بر قسمتی از سوره ۴۱ ،آیه ۳۳ و بقیه متن، وسط ساقه مناره در نظر گرفته شده است. این پنجره که اطراف آن به طور نسبتا زیبایی با ترکیب آجر تزئین شده به سمت قبله است. آجر های بکار رفته در مناره دارای ابعاد ۲۱×۲۱×۴ سانتی متر است.
به نظر می رسد که بخش فوقانی مناره ویران شده و در دوره های بعد، مازنه ای چوبی به فرم چهار ضلعی جایگزین شده است. بام پوش آن سفال است و به چهار سو شیب دارد . ارتفاع مناره که در مهر ماه ۱۳۸۰ اندازه گیری شده (از سطح زمین فعلی تا قسمت اتاقک مازنه ) ۱۰ متر و پهنای قسمت پایین آن۶٫۵ متر می باشد.
منبر مسجد جامع گرگان :
منبر قدیمی و تاریخی مسجد جامع از جنس چوب و از نوع قالب و گره می باشد و تزئین آن به صورت منبت کاری با نقوش گل و بوته است. بر بدنه سمت چپ این منبر چوبی در ۱۲ قالب ۸ ضلعی نام دوازده امام و علاوه بر آن نقوش اسلیمی حک کرده اند .
توضیحات تکمیلی :
آثار تاریخی و دیدنی دیگری در نزدیکی مسجد جامع گرگان واقع است که علاقمندان به گردشگری گرگان میتوانند همزمان از آنها نیز بازدید نمایند.
از این نقاط گردشگری میتوان به خانه امیر لطیفی که موزه صنایع دستی گرگان است، خانه باقری و بازار قدیم گرگان اشاره نمود.
