کاخ شهربانی تهران
کاخ شهربانی ساختمانی است که در سال ۱۳۱۵ خورشیدی در میدان مشق باغ ملی در مرکز شهر تهران برای اداره شهربانی تهران ساخته شد. وزارت امور خارجه ایران در سال ۱۳۸۱ کاخ شهربانی را از نیروی انتظامی جمهوری اسلامی خریداری نموده و پس از بازسازی آن در دهه گذشته، این ساختمان را با نام ساختمان شماره ۹ وزارت خارجه مورد بهره‌برداری اداری خود قرار داد.
سازنده این کاخ قلیچ باقلیان و طراح آن معمار برجسته ارمنی گابریل گورکیان بود. این ساختمان نزدیک به ۲۱ هزار متر مربع زیربنا دارد که در سه طبقه بنا نهاده شده است. فضای درونی آن با گچبری و آینه‌کاری کار شده و فضای برونی آن نیز نقش‌های برجسته روی بدنه و ستون‌ها و تندیس‌های الهام گرفته از معماری دوران هخامنشی است.
تاریخچه بنای شهربانی تهران :
با روی کار آمدن رضاشاه نیاز به راه‌اندازی نهادهای مدرن مانند بانک‌ها، دادگستری، ثبت احوال، اداره‌های دولتی و مانند آن‌ها به گونه روزافزونی احساس می‌شد، اما طراحی و اجرای ساختمان این‌گونه نهادها با روش‌های سنتی عملاً ممکن نبود، زیرا این‌گونه نهادها نیازمند معماری و فضاهای خاص خود بودند.
در ساخت بنای عمارت شهربانی تهران، تاثیر سبک معماری نئوکلاسیک اروپایی به چشم می خورد. ورود این سبک به ایران مربوط به عصر صنعت و شروع حکومت رضاشاهی است. سبک معماری نئوکلاسیک را معمارانی چون آندره گدار و نیشر، در ایران رواج دادند و معماران ایرانی نیز در ساخت و سازهای سال های ۱۳۰۶ تا ۱۳۱۸ متاثر از این سبک به فعالیت های هنری خود پرداختند، که عمارت شهربانی، یکی از بناهای ارزشمند باقی مانده از آن دوره است.
هنرمندان نئوکلاسیک به تلفیق و بازگشت به دوره های هنری گذشته اعتقاد دارند که در ایران این تاثیر با بازگشت به سبک معماری دوران هخامنشی همراه بوده است. در نمای مجموعه ساختمان های عمارت شهربانی، معماری دوران هخامنشی، پارتی و ساسانی نقش بسته است، چنان چه می توان در قوس ها و ایوان های بانک ملی، رد پای معماری ساسانی و در نمای ساختمان شهربانی، بانک ملی و ساختمان پست مرکزی، میراث معماری هخامنشی را مشاهده کرد.
پایان یافتن مرمت نمای این اثر تاریخی، موجب انسجام مجموعه تاریخی میدان مشق شده و عمارت شهربانی با حفظ معماری گذشته در کنار ساختمان وزارت جنگ، موزه، کتابخانه و سردر باغ ملی، هویت تاریخی و فرهنگی ایران دوره قاجار و پهلوی را به نمایش می گذارد.
